Blog Yazısı – SCA Puanı Nedir, Nasıl Hesaplanır ve Neden Önemlidir?
- Samet sefa Bulut
- 11 Ağu
- 2 dakikada okunur
Giriş – Kahvenin Notu Olur mu?
Kahve paketlerinin üzerinde bazen 83, 87 hatta 90 gibi sayılar görürüz. Bu sayılar “rastgele” değil, kahvenin uluslararası kalite değerlendirmesine dayalı puanlarıdır. İşte bu puanlar SCA puanı olarak bilinir. Peki, SCA puanı nedir, nasıl hesaplanır ve neden bu kadar önemlidir? Gelin, hem teori hem de pratiğiyle anlatalım. Örneğimizde de Orkun Üstel’in kavurduğu Peru
Edilberto Torres kahvesi üzerinden ilerleyeceğiz.
SCA Nedir?
SCA, yani Specialty Coffee Association, dünya çapında kahve kalitesi, eğitim standartları ve endüstri gelişimi üzerine çalışan bir organizasyondur.Merkezi ABD ve Avrupa’da olmakla birlikte üyeleri çiftçilerden kavuruculara, baristalardan ekipman üreticilerine kadar kahve zincirinin her halkasından oluşur.
SCA’nın amacı:
Kahve kalitesini ölçmek için evrensel bir standart belirlemek
Üretimden fincana kadar tüm süreçlerde kaliteyi ve sürdürülebilirliği desteklemek
Kahve severlere şeffaf bilgi sunmak
SCA Puanı Nedir?
SCA puanı, kahve çekirdeklerinin profesyonel tadımcılar (Q Grader) tarafından belirli bir protokole göre değerlendirilmesiyle elde edilen sayısal bir değeridir.Bu puan 0 ile 100 arasında verilir ve 80 puan ve üzeri kahveler “Specialty Coffee” (nitelikli kahve) olarak kabul edilir.
Temel mantık: Kahve ne kadar temiz, dengeli, kompleks ve hatasızsa puanı o kadar yüksek olur.
SCA Puanı Nasıl Hesaplanır?
Değerlendirme “cupping” adı verilen tadım yöntemiyle yapılır.Kahve 8-12 saat dinlendirildikten sonra öğütülür, koklanır, su eklenir ve hem kuru hem ıslak kokusu ile tadı puanlanır.
SCA Cupping Formu şu başlıkları içerir (her biri 0–10 puan):
Aroma / Koku – Kuru ve ıslak kokunun yoğunluğu, temizliği ve karakteri
Tat (Flavor) – Fincanda hissedilen genel tat profili
Bitiş (Aftertaste) – Yutkunma sonrası ağızda kalan tat
Asidite – Canlılık ve parlaklık (limon gibi keskin ya da meyvemsi olabilir)
Gövde (Body) – Kahvenin ağızdaki yoğunluğu, dokusu
Denge (Balance) – Tüm unsurların uyumu
Tatlılık (Sweetness) – Doğal şeker algısı
Temizlik (Clean Cup) – İstenmeyen tatlardan arınmış olması
Uniformity – Her fincanın aynı profilde olması
Genel İzlenim – Tadımcının subjektif değerlendirmesi
Toplam puan = bu kriterlerin toplamı – varsa defect (hata) puanları çıkarılır.
Puan Aralıklarının Anlamı
90–100: Olağanüstü, nadir bulunan kahve – koleksiyon değeri
85–89,99: Çok yüksek kaliteli, belirgin karakteristikler
80–84,99: Specialty seviyesinin alt sınırı, kaliteli kahve
<80: Ticari kalite, genelde zincir kahvelerde kullanılan çekirdekler
Tadım Notu ≠ Aroma
Kahve paketlerinde “Tadım Notu: Çikolata, Karamel, Kırmızı Meyve” gibi ifadeler görebilirsiniz.Burada tadım notu ile aroma sık sık karıştırılır:
Aroma: Kuru kahve çekirdeğinin ve ıslakken yayılan kokunun profili.
Tadım Notu: Kahveyi içerken ve sonrasında hissedilen spesifik tat deneyimi.Yani tadım notu sadece “burnunuza gelen” koku değil, dilinizde kalan ve damakta dolaşan tatların tanımlamasıdır.
Örnek Analiz: Orkun Üstel – Peru Edilberto Torres
Bu kahve paketinde SCA puanı 87 olarak yer alıyor. Peki bu ne demek?
Bölge: Cajamarca, Peru
Rakım: 1.850 metre – Yüksek rakım, yavaş olgunlaşma ve kompleks tat
İşleme Yöntemi: Washed (yıkanmış) – Temiz ve parlak asidite
Tadım Notları: Kırmızı erik, kakao, bal
SCA Puanı: 87 – “Çok yüksek kaliteli specialty kahve” kategorisinde
Bu puan, kahvenin dengeli asiditeye, belirgin tatlılığa ve hatasız işlenmiş çekirdeklere sahip olduğunu gösteriyor.
SCA Puanı Neden Önemlidir?
Tüketici için: Kalite garantisi
Kavurucu için: Satış ve pazarlamada güvenilir referans
Üretici için: Yüksek puan, daha yüksek fiyat
Endüstri için: Standartlaştırılmış kalite ölçümü
Sonuç
SCA puanı, kahve dünyasında sadece bir “rakam” değil, çekirdeğin kalitesini, karakterini ve üretim sürecindeki emeği yansıtan bir göstergedir.Ancak unutmayın: Yüksek puanlı kahve, sizin damak zevkinize uymayabilir. En iyi kahve, sizin en keyifle içtiğiniz kahvedir.
Yorumlar